Xe máy đang là phương tiện phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay và số vụ tai nạn từ xe máy cũng chiếm tỷ lệ nhiều nhất. Một trong những nguyên nhân gây tai nạn là do người lái xe chưa nắm chắc các kỹ năng lái xe máy an toàn. Nắm vững 30 kỹ năng lái xe máy an toàn dưới đây có thể giúp người tham gia giao thông có thể chủ động trước mọi tình huống và đảm bảo an toàn cho bản thân bạn và những người tham gia giao thông.
Kỹ năng lái xe máy điện an toàn
Chở người và đồ vật theo quy định
Đây là cách lái xe máy an toàn cơ bản, khi đi xe máy điện, mọi hành vi chở người và hàng hóa, đồ vật quá tải đều bị nghiêm cấm. Cụ thể như sau:
- Không treo đồ vật lên trên tay lái của xe. Đồ vật phải được buộc chặt vào xe trong suốt quá trình di chuyển.
- Trọng tâm của đồ vật, hàng hóa càng thấp thì càng tốt. Tốt nhất là nên đặt trọng tâm của hàng hóa gần với trọng tâm của xe.
- Trọng lượng của người và đồ vật, hàng hóa phải được phân bổ đều giúp xe có sự cân bằng, ổn định khi di chuyển.
- Ở những vị trí khác nhau trên xe sẽ có tải trọng khác nhau, nên tuân thủ đúng tải trọng này để tránh gây hư hỏng. Ví dụ, ngăn chứa đồ ở phía trước yếm xe trọng tải tối đa là 1,5 kg, giỏ chứa đồ phía trước có trọng tải tối đa là 2 kg. Tổng trọng tải người và hàng hóa không được vượt quá trọng tải mà xe có thể chịu được.
Điều chỉnh đúng tư thế lái xe
Tư thế ngồi của người cấm lái cũng như của người ngồi phía sau ảnh hưởng nhiều tới khả năng vận hành cũng như an toàn khi lái xe máy. Do đó, một kỹ năng lái xe máy an toàn khác mà bạn cần thực hiện là chú ý giữ đúng tư thế:
- Đối với người lái xe: hai tay phải luôn đặt trên tay lái, chân đặt trên sàn để chân, mắt nhìn thẳng về phía trước và giữ tư thế ổn định khi di chuyển. Không nên ngồi sát về phía trước cũng như không ngồi lùi hẳn về phía sau sẽ khiến bạn khó điều khiển cũng như xử lý các tình huống bất ngờ.
- Đối với người ngồi phía sau xe: bám hai tay lên hông của người lái xe hoặc nắm lấy tay vịn của người ngồi phía trước. Chân đặt lên thanh gác chân dành cho người ngồi phía sau.
>>> Tham khảo thêm: 7 kinh nghiệm lái xe máy trong thành phố an toàn
Hạn chế đi lại khi thời tiết quá xấu như mưa lớn, giông bão
Khi trời mưa lớn, giông bão nếu không có việc thực sự cần thiết thì bạn không nên điều khiển xe máy ra ngoài. Bởi vào trời mưa, hiệu quả của hệ thống phanh bị giảm đi nhiều, dễ gây trơn trượt. Hơn nữa, khả năng bám đường của lốp cũng bị kém đi. Do đó, bạn có thể gặp va quẹt, tai nạn không mong muốn. Nếu có việc cần thiết phải ra ngoài khi thời tiết xấu thì bạn nhớ giảm tốc độ di chuyển, bật đèn để các phương tiện khác có thể nhìn thấy mình.
Sử dụng phanh đúng cách
Đây là kỹ năng lái xe máy an toàn mà bạn cần đặc biệt chú ý, bởi việc sử dụng phanh ảnh hưởng rất nhiều tới hiệu quả của việc lái xe. Khi sử dụng phanh, bạn nên bóp phanh từ từ, sau đó siết chặt lại. Tuyệt đối không nên phanh gấp hoặc chuyển hướng đi đột ngột có thể gây lật xe, trượt xe rất nguy hiểm.
Ngoài ra, bạn nên tạo thói quen để hai hoặc ba ngón tay lên trên cần phanh. Điều này giúp người lái chủ động, ứng phó kịp thời với những tình huống bất ngờ xảy ra. Để tăng hiệu quả thì bạn nên sử dụng cả hai phanh trước và sau của xe máy.
Kỹ năng đi xe mô tô an toàn
Kỹ năng giữ thăng bằng
Để giữ được sự thăng bằng khi lái xe máy số, bạn cần ngồi đúng tư thế: lưng giữ thẳng, hai đầu gối khép vào yên và tập trung vào việc lái xe. Ngoài ra, việc tăng ga giảm ga hợp lý cũng giúp bạn duy trì được trạng thái cân bằng khi lái xe. Trường hợp bạn đi trên đoạn đường trơn trượt, nhiều sỏi, cát thì chuyển xe về số thấp và giảm tốc độ để tránh trượt ngã.
Đường kẹt xe, ùn tắc ảnh hưởng nhiều tới việc giữ thăng bằng của người lái. Lúc này, bạn cần phải đi chậm, chú ý quan sát tình hình giao thông, không phóng nhanh, vượt ẩu có thể dẫn đến va quệt. Ngoài ra, bạn phải vừa vặn nhẹ tay ga, vừa chống chân xuống đất, có thể chống một chân hoặc cả hai chân để không bị ngã hay loạng choạng xe.
Ở đoạn đường cua, nếu bạn đi hai người thì không nên ngồi tách rời quá xa giữa người ngồi trước và người ngồi sau. Điều đó có thể khiến cho trọng lực bị phân tán, dẫn đến mất cân bằng. Người ngồi sau nên ngồi sát người lái, đầu gối khép vào hông và chuyển động cùng hướng với chuyển động của người cầm lái.
Sử dụng cấp số hợp lý
Một kỹ thuật lái xe máy an toàn quan trọng khác là sử dụng số cấp hợp lý. Không giống xe máy điện hay xe tay ga, xe số đòi hỏi người cầm lái phải biết sang số sao cho phù hợp với tốc độ. Điều này giúp xe vận hành tốt, phù hợp với từng điều kiện địa hình, nâng cao hiệu suất, tăng tuổi thọ động cơ cũng như tiết kiệm xăng.
Nguyên tắc đi xe số là đi chậm thì đi số nhỏ, đi nhanh thì sang số lớn, đi xe ở tốc độ nào thì để số ở đúng tốc độ đó. Ví dụ, bạn đi tốc độ dưới 10 km/h thì nên đi số 1, đi từ 10 – 20 km/h thì đi số 2, dừng chờ đèn đỏ, đỗ tạm thời thì trả về số.
Phanh xe máy đúng cách
Ở xe số, hệ thống phanh chỉ được thiết kế ở bên tay phải, không phải ở hai tay như xe máy điện, xe ga. Phanh chính của xe nằm ở phía dưới chỗ để chân. Khi muốn phanh giảm tốc độ thì người lái xe nhấn nhẹ chân phanh. Phanh xe từ từ, không được phanh gấp dễ dẫn đến những trường hợp trượt, ngã xe hoặc gây nguy hiểm cho những người di chuyển phía sau.
Đi xe máy số khi lên dốc và xuống dốc
Khi điều khiển xe số lên dốc cao, dốc đứng thì người lái xe phải trả về số thấp. Không thay đổi số trong suốt quá trình leo dốc. Khi xe gần lên tới đỉnh gốc thì giảm ga từ từ.
Người lái xe giảm tay ga khi xe xuống dốc, nếu xe chạy quá nhanh thì nhấn nhẹ chân phanh để tốc độ xe phù hợp. Nếu dốc quá đứng thì có thể trả về số thấp nhất.
Kỹ năng lái xe máy tay ga an toàn
Không nên vừa ga vừa phanh
Kỹ năng lái xe máy an toàn này rất cơ bản nhưng đôi khi người lái xe vẫn có thể phạm phải, đặc biệt là với chị em phụ nữ. Việc vừa phanh, vừa ga sẽ khiến xe dễ bị cháy guốc côn và chuông côn. Điều này vừa khiến xe tốn xăng vừa khiến xe bị giật không bốc.
Khởi động xe sau khi đèn báo FI tắt
Đèn báo FI là biểu tượng của hệ thống phun xăng điện tử. Sau khi bấm khởi động, đèn báo FI sẽ hiển thị trong vòng vài ba giây. Bạn nên đợi khi đèn FI tắt hẳn rồi mới vặn ga để bắt đầu hành trình. Điều này vừa giúp xe vận hành êm ái, không bị giật bốc vừa tiết kiệm được nhiên liệu.
Không vận hành xe ga ở tốc độ quá chậm
Nhiều người lái xe chưa thành thạo, mới tập lái thường đi xe ga khá chậm. Tuy nhiên, xe ga sử dụng hệ thống làm mát bằng nước nên việc chạy xe quá chậm có thể khiến nhiệt độ tăng cao, xe vừa nóng vừa tốn nhiều nhiên liệu.
Đồng thời, bạn không nên điều chỉnh cảm biến nhiệt độ của hệ thống làm mát sớm hơn hay muộn hơn so với tiêu chuẩn. Động cơ quá nóng hoặc quá nguội đều ảnh hưởng tới hiệu suất làm việc của xe. Nên thường xuyên kiểm tra lượng nước làm mát cũng như vệ sinh theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất.
Hạn chế sử dụng phanh trước
Thêm một kinh nghiệm đi xe máy tay ga đó là hạn chế sử dụng phanh trước. Phanh trước của xe tay ga được thiết kế ở bên phải và thường là phanh đĩa. Đa số người lái xe thuận tay phải nên khi gặp những tình huống bất ngờ thì thường bóp phanh bên phải trước. Điều này có thể dẫn đến việc xe bị trượt, ngã do đường kính của bánh xe trước nhỏ, hành trình giảm xóc thì ngắn.
Do đó, người lái xe tay ga nên hạn chế sử dụng phanh trước, nên sử dụng đồng thời cả hai phanh là an toàn nhất. Đây là kỹ năng lái xe máy an toàn rất quan trọng mà không phải ai cũng biết cách thực hiện. Ở một số loại xe tay ga đời mới có hệ thống phanh đồng thời ECB khá hiện đại, giúp phân bổ lực phanh giữa hai bánh xe mà chỉ cần dùng phanh bên trái (phanh sau), giảm thiểu tối đa việc sử dụng phanh trước của người dùng.
>>> Tìm hiểu thêm: Thi bằng lái xe máy 2023 – những điều cần biết
Giữ tốc độ ổn định, đều tay ga
Việc thốc ga lên hoặc giảm ga đột ngột thường xuyên sẽ làm bộ truyền động hoạt động liên tục, hệ thống phun xăng cũng phải thay đổi. Do đó, giữ tốc độ ổn định và đều tay ga sẽ giúp cho bộ truyền động được bền bỉ hơn, tiết kiệm được nhiên liệu cũng như giúp xe được an toàn.
Kinh nghiệm lái xe máy an toàn cần biết
Chạy xe trong tốc độ quy định
Đi xe đúng với tốc độ quy định sẽ giúp người lái xe làm chủ được những tình huống bất ngờ cũng như không vi phạm lỗi vượt quá tốc độ trong Luật giao thông đường bộ. Đối với xe máy, tốc độ tối đa trong khu vực đông dân cư là từ 50 – 60 km/h và ở khu vực ngoài dân cư là 60 – 70 km/h. Đối với xe gắn máy, tốc độ quy định là 40 km/h không phân biệt trong hay ngoài khu dân cư.
Đi với tốc độ đủ để bạn làm chủ các tình huống trên đường đồng thời không vi phạm luật giao thông, đặc biệt chỉ tăng tốc khi nhận thấy khoảng trống phía trước mặt là đủ để phanh nếu có tình huống bất ngờ.
>>> Xem thêm: 7 kinh nghiệm lái xe máy trong thành phố an toàn
Quan sát gương chiếu hậu
Bạn có thể làm chủ được những tình huống xảy ra phía trước nhưng ở phía sau thì không chắc chắn. Do đó, nhìn gương chiếu hậu là một kỹ năng lái xe máy an toàn cần thiết. Nhìn gương chiếu hậu giúp người điều khiển căn khoảng cách để giữ khoảng cách an toàn theo quy định, tín hiệu của những xe đi phía sau. Đồng thời, mỗi khi sang đường, chạy qua khúc cua…thì đặc biệt phải nhìn gương chiếu hậu để có thể lái xe chủ động và an toàn nhất.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn lái xe máy và ô tô cho người mới bắt đầu
Thay dầu nhớt định kỳ
Dầu nhớt có tác dụng bôi trơn xe máy, làm mát cũng như làm sạch động cơ. Sau một thời gian sử dụng, xe sẽ bị khô dầu nhớt khiến cho xe không còn vận hành trơn tru, êm ái như ban đầu. Do đó, người lái xe nên thay dầu nhớt định kỳ để tăng hiệu suất vận hành, tăng tuổi thọ của động cơ xe máy.
Thông thường, nhà sản xuất sẽ khuyến cáo người lái xe nên thay dầu nhớt sau 500 km đầu tiên và 1000 km ở những lần thay tiếp theo. Nên thay dầu nhớt chất lượng tốt, không thay những sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể làm xe bị hư hỏng, giảm tuổi thọ.
Luôn tập trung khi lái xe
Đây là điều rất quan trọng mà người lái xe phải chú ý. Tập trung lái xe giúp bạn quan sát tốt, nhận biết được tín hiệu của các phương tiện tham gia giao thông khác cũng như phán đoán được những tình huống không tốt có thể xảy ra. Không sử dụng điện thoại, nghe nhạc sẽ dễ làm bạn mất tập trung.
>>> Tìm hiểu thêm: Lỗi không có bằng lái xe máy phạt bao nhiêu
Nhìn xa và bao quát con đường phía trước
Khi lái xe, bạn không nên chỉ chú ý những tình huống ở tầm gần mà còn phải nhìn xa hơn, bao quát hết làn đường. Bởi có thể những tai nạn bất ngờ sẽ diễn ra ở phía xa đó, nếu bạn quan sát và bao quát tốt có thể tránh được những mối nguy hại đang trực chờ. Tuy nhiên, bạn cần luân phiên quan sát tầm gần và tầm xa. Không nên chỉ quan sát tầm xa có thể khiến bạn mất tập trung khi lái xe.
Quan sát rộng đặc biệt cần thiết khi bạn di chuyển trên những con đường nhỏ, hẹp nhiều đoạn cắt trong khu dân cư. Luôn sẵn sàng phanh bất cứ lúc nào bằng cách đặt 1 hoặc 2 ngón tay trên tay phanh làm điểm tựa phản ứng.
Giữ tư thế ngồi thoải mái
Giữ tư thế ngồi thoải mái có thể giúp bạn lái xe tốt hơn. Khi lái xe máy, người cầm lái để hai bàn tay lên hai tay lái xe, tay hơi cong, lưng thẳng, hai đầu gối khép vào yên xe. Nếu không ngồi đúng tư thế có thể khiến người cầm lái mệt mỏi, đặc biệt là khi đi một quãng đường xa.
Rèn luyện kỹ năng phanh
Sử dụng phanh tốt mang ý nghĩa cực kỳ quan trọng, liên quan đến sự sống còn của người tham gia giao thông. Nếu không biết cách phanh đúng có thể dẫn đến nhiều hậu quả rất nghiêm trọng. Do đó, nếu chưa chắc chắn về kỹ năng phanh của mình thì bạn hãy tìm một nơi vắng người, một khu đất trống để rèn luyện. Khi đó, bạn sẽ biết cách sử dụng phanh khi gặp các tình huống bất ngờ, phanh khi sang đường, phanh khi xuống dốc…Nếu điều khiển xe côn thì bạn còn phải học cách phanh côn tay sao cho phù hợp.
Kết hợp cả phanh trước và phanh sau, với lực phanh trước bằng 60-70% so với phanh sau, nhấp phanh sau chậm hơn phanh trước một chút để đảm bảo xe chuyển trọng tâm dần từ trước ra sau mà không gây ra hiện tượng rê bánh sau sang hai bên hoặc chúi mũi về trước. Hạn chế sử dụng phanh khi trời mưa, đường trơn ướt, thay vào đó đi với số thấp và tốc độ vừa phải.
Tham gia các lớp huấn luyện kỹ năng lái xe
Một số hãng mô tô thường tổ chức các buổi tập luyện kỹ năng lái xe. Bạn nên tham gia để được lắng nghe các chia sẻ từ chuyên gia giúp nâng cao kỹ năng của mình. Hoặc bạn có thể tham gia các hội nhóm chia sẻ kỹ năng lái xe máy an toàn để học hỏi những điều bổ ích từ nhiều người khác.
Xác định chính xác tuyến đường cần đi
Trước khi bắt đầu vận trình, bạn nên xác định tuyến đường cần đi của mình là gì, ở tuyến đường đó có tình trạng như thế nào, có hay kẹt xe, ùn tắc hay đang thi công hay không…Việc xác định đúng tuyến đường sẽ giúp bạn tiết kiệm được thời gian tìm đường cũng như tiết kiệm được nhiên liệu rất lớn.
Bật xi-nhan trước khi qua đường khoảng 20 m hoặc 10 – 15 s
Khi có ý định đổi hướng di chuyển, người lái xe nên bật xi nhan trước khoảng 20 m hoặc 10 đến 15 s. Điều này sẽ giúp các phương tiện khác có đủ thời gian nhận được tín hiệu của bạn và điều chỉnh thích hợp. Nếu bạn xi nhan và chuyển hướng quá nhanh sẽ khiến họ không phản ứng kịp dẫn đến tai nạn có thể xảy ra. Đây không chỉ là kỹ năng lái xe máy an toàn mà còn là điều bắt buộc phải thực hiện, bởi không bật tín hiệu xi nhan trước khi chuyển hướng là hành động vi phạm Luật giao thông đường bộ Việt Nam và bị xử phạt hành chính.
Khi chuyển hướng, bạn cần quan sát các phương tiện phía sau qua gương chiếu hậu, khi nào thấy an toàn mới cho xe qua làn đường mà mình mong muốn.
Qua đường bằng hướng xiên 30 – 45 độ
Sau khi bạn phát tín hiệu sang đường và thấy đã đủ kiều kiện an toàn thì tiến hành sang đường với hướng xiên 30 đến 45 độ. Không sang đường theo hướng ngang có thể khiến va chạm với các phương tiện giao thông khác.
Tỉnh táo nhận biết các dấu hiệu
Điều khiển xe máy là bạn đang rời vào hoàn cảnh vừa chủ động vừa bị động, vì thế hãy tỉnh táo quan sát, lắng nghe những dấu hiệu giao thông như xi-nhan, đèn tín hiệu, còi…để phản ứng kịp thời với bất cứ tính huống nào trên đường.
Vượt xe khác khi cần thiết
Phần lớn mọi người cho rằng đi tốc độ chậm, không nên vượt xe khác, đặc biệt các xe to như ô tô tải, container…là an toàn. Tuy nhiên, thực tế trong nhiều trường hợp, nên vượt những xe to này khi có đủ khoảng trống và thời gian để chủ động tay ga, nếu không rất dễ bị động bởi những tình huống bất ngờ như xe phía trước phanh gấp, rẽ sang hai bên.
Luồn lách
Với tình trạng giao thông hỗn loạn như ở Việt Nam, kỹ năng luồn lách cũng rất quan trọng với bạn để tiết kiệm thời gian đồng thời giảm tắc đường. Nhưng hãy lưu ý cho xe di chuyển qua những khoảng không gian nhỏ hẹp ở đúng làn đường và sử dụng đầy đủ các tín hiệu cảnh báo giao thông như đèn xi-nhan và còi.
Đi đúng cấp số
Rất nhiều người đặc biệt là phụ nữ chỉ đi ở 1 cấp số, điều khiển xe số như xe ga. Hãy lên, xuống số phù hợp với tốc độ di chuyển để đảm bảo an toàn cho bạn và độ bền của xe. Nếu di chuyển ở đường núi nhiều đèo dốc, sử dụng cấp số thấp và ghi nhớ nguyên tắc “lên số nào, xuống số đó”. Bởi khi lên dốc, số thấp sẽ giúp truyền mô-men lực lớn, còn khi xuống dốc số thấp sẽ ghì xe không chạy theo quán tính, gọi là phanh động cơ.
Quan sát bánh xe ô tô trong tầm mắt
Điều này đặc biệt cần thiết khi bạn lưu thông trên đường quốc lộ, cao tốc. Khi bạn đang bám đuôi một chiếc ôtô hoặc gặp tại ngã tư, quan sát bánh xe của ôtô là điều cần thiết để đưa ra quyết định hợp lý bởi bánh xe sẽ là bộ phận phản ứng đầu tiên trên xe khi gặp ổ gà hay rẽ sang hai bên.
Di chuyển theo nhóm
Trên những cung đường “phượt”, an toàn nhất là di chuyển theo nhóm hàng 1, hàng 2 tùy thuộc độ rộng của đường. Mỗi người cần nghiêm khắc tuân thủ vị trí của mình trong nhóm, điều khiển xe sao cho không vào vùng điểm mù của người phía trước và đảm bảo quan sát thấy người phía sau trong gương chiếu hậu.
Vào cua đúng cách
Giảm tốc độ, trả về số thấp, quan sát mặt đường trước khi vào cua, đặc biệt không được ngắt côn. Khi góc cua đủ rộng, tốc độ cao cần nghiêng người theo xe, hạ thấp đầu gối để mở rộng trọng tâm người và xe, khi đó xe sẽ vào cua an toàn. Rất nhiều người theo phản xạ tự nhiên nghiêng người sang phía ngược lại với xe khi vào cua, đây là một sai lầm bởi khi đó người và xe không cùng một phương chuyển động, cộng với tốc độ cao, xe mất trọng tâm rất dễ ngã.
Nắm vững 30 kỹ năng lái xe máy an toàn nêu trên sẽ giúp bạn tự tin, chủ động điều khiển xe ở bất cứ đâu. Và dù bạn điều khiển xe máy điện, xe số hay xe tay ga thì phải luôn tuân thủ đúng Luật giao thông để vừa đảm bảo an toàn cho chính mình vừa không gây nguy hiểm cho những người xung quanh!
Liên hệ ngay với Trung tâm GDNN Mekong để được hỗ trợ tư vấn Khóa học thi bằng lái xe ô tô chi tiết, qua Hotline: (028) 9999 3739.
Địa chỉ liên hệ Trung tâm GDNN Mekong:
- Cơ sở: 158/46 Hoàng Hoa Thám, Phường 12, Q. Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh
- Sân sát hạch: 2244/10 Quốc lộ 22, Xã Tân Hiệp, Huyện Hóc Môn, Tp. Hồ Chí Minh
- Điện thoại: (028) 9999 3739
- Email: contact@laixemekong.com
- Website: www.laixemekong.com