Những yếu tố gây mất tập trung khi lái xe và cách khắc phục

Khi lái xe, người lái thường bị mất tập trung do nhiều nguyên nhân, gây mất an toàn khi tham gia giao thông. Nắm rõ các yếu tố gây mất tập trung khi lái xe và cách để khắc phục sẽ giúp người lái kiểm soát tình hình, không để xảy ra các sự cố nghiêm trọng.

Theo báo cáo của Cục an toàn giao thông đường bộ quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA), có khoảng 3.142 người đã thiệt mạng và khoảng 424.000 người bị thương trong các vụ va chạm liên quan đến người lái xe mất tập trung vào năm 2019 tại Mỹ. Có thể thấy, mất tập trung khi lái xe là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nên các vụ va chạm, để lại hậu quả nghiêm trọng. Nhận biết các loại xao nhãng và yếu tố gây mất tập trung khi lái xe sẽ giúp người lái tránh được các tình trạng này.

3 loại mất tập trung khi lái xe

Phần lớn các vụ tai nạn giao thông xảy ra hiện nay đều xuất phát từ nguyên nhân người điều khiển mất tập trung khi lái xe. Có thể phân chia các yếu tố gây mất tập trung khi lái xe ô tô thường gặp thành 3 loại, bao gồm:

Xao nhãng tâm lý

Người lái hay suy nghĩ nhưng không liên quan đến việc điều khiển xe. Người lái nói chuyện với hành khách, nghe nhạc, nghe đài,… dễ bị xao nhãng tâm lý. Đặc biệt, loại mất tập trung này dễ dẫn đến các loại xao nhãng khác.

Xao nhãng thị giác

Người lái quan sát bất kỳ thứ gì trong lúc lái xe nhưng lại không nhằm điều khiển xe đúng cách. Đó có thể là việc ngắm cảnh, để ý ai đó hay sự việc nào đó, nhìn điện thoại trong lúc lái xe… Thói quen này cực kỳ nguy hiểm bởi một trong những nguyên tắc lái xe hàng đầu là người lái cần tập trung quan sát mọi lúc.

Xao nhãng thao tác tay

Hiện tượng này xảy ra khi người điều khiển bỏ một hoặc cả hai tay để làm việc gì đó trong khi lái xe. Việc bấm điện thoại, chỉnh màn hình, chỉnh loa xe, trang điểm,.. dẫn đến xao nhãng tay đang điều khiển xe. Điều này làm giảm đáng kể tốc độ và khả năng xử lý tình huống trong trường hợp diễn ra sự cố bất ngờ.

Mất tập trung khi lái xe là tình trạng người lái cần tránh. Người điều khiển xe nên lưu ý 10 nguyên nhân mất tập trung khi lái xe để không dẫn đến các hiện tượng xao nhãng như trên, tránh xảy ra tai nạn ngoài ý muốn.

10 yếu tố gây mất tập trung khi lái xe ô tô

Để chú ý kiểm soát tình hình, người lái cần nắm rõ các yếu tố gây mất tập trung khi lái xe. Dưới đây là 10 tác nhân gây xao nhãng khi lái xe thường gặp nhất mà người điều khiển có thể gặp phải.

Suy nghĩ miên man

Một nghiên cứu được thực hiện tại Mỹ đã chỉ ra, có tới 62% vụ va chạm xảy ra là do người lái suy nghĩ tới chuyện khác khi điều khiển xe. Tỷ lệ này cao gấp 5 lần so với việc người lái nói chuyện điện thoại hay nhắn tin khi lái xe.

Việc suy nghĩ các vấn đề không liên quan đến hành động lái xe có thể dẫn đến các sự cố nghiêm trọng. Khi tâm trí người lái không tập trung, khả năng chú ý sẽ giảm đi và khó có thể nhận biết kịp thời với diễn biến trên đường.

Buồn ngủ 

Buồn ngủ là yếu tố gây mất tập trung khi lái xe khá thường gặp, cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra các vụ va chạm giao thông nghiêm trọng. Theo NHTSA (Cơ quan An toàn Giao thông cao tốc Quốc gia Mỹ), có khoảng hơn 600 người tử vong trong các vụ tai nạn tại Mỹ vào năm 2020 mà nguyên nhân có liên quan đến việc người lái buồn ngủ trong lúc lái xe.

Đây là trường hợp thường gặp và cũng gây nên hậu quả vô cùng lớn. Một số trường hợp khiến người lái dễ buồn ngủ khi lái xe bao gồm:

• Người điều khiển xe lái xe đường dài hay lái xe ô tô vào ban đêm. Lúc này, người lái rơi vào trạng thái mệt mỏi hoặc muốn nghỉ ngơi, dẫn đến việc buồn ngủ, thiếu tỉnh táo.
• Lái xe một mình di chuyển trên đường với tốc độ cao trong trạng thái im lặng, ví dụ như lái xe trên cao tốc. Do trạng thái êm, người lái dễ buồn ngủ và rơi vào tình trạng mất kiểm soát tay lái.

Sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích

Sử dụng rượu bia hay chất kích thích là nguyên nhân chính gây nên hầu hết các vụ va chạm giao thông. Theo báo cáo của NHTSA, khoảng 30% tổng số ca tử vong do va chạm giao thông ở Hoa Kỳ liên quan đến người lái xe say rượu khiến 11,654 người tử vong vào năm 2020.

Rượu bia và chất kích thích sẽ làm ảnh hưởng đến các chức năng của não, bao gồm khả năng tư duy, suy luận và phối hợp cơ bắp đều bị suy giảm.  Hậu quả của việc uống rượu bia khi lái xe sẽ ảnh hưởng đến việc vận hành phương tiện, dẫn đến các vụ va chạm nghiêm trọng xảy ra.

Sử dụng điện thoại di động

Khoảng 25% vụ va chạm ô tô ở Mỹ có liên quan đến việc người lái sử dụng điện thoại trong lúc lái xe. Điện thoại là một trong những vật dễ gây nên mất tập trung nhất bởi thường xuyên phát thông báo từ tin nhắn, mạng xã hội,…

Việc sử dụng điện thoại khiến người lái dễ bị phân tâm, không chú ý tình hình giao thông xung quanh. Như vậy, chủ xe không thể xử lý kịp thời khi sắp có va chạm xảy ra.

Trò chuyện với hành khách ngồi trên xe

Người lái rất khó để giữ im lặng, không nói chuyện với người khác khi có người đi cùng trên xe. Điều này đặc biệt dễ xảy ra với người kinh doanh dịch vụ vận tải hành khách khi tránh để không khí trên xe quá trầm lặng.

Tuy nhiên, nếu nói chuyện với hành khách khác trên xe, người lái sẽ bị mất tập trung do bộ não phải xử lý quá nhiều thông tin cùng lúc. Điều này dễ dẫn đến xao nhãng về tâm lý khiến người lái không thể kịp thời kiểm soát tình huống trên đường. Trường hợp người lái quay lại nói chuyện với người ngồi phía sau càng nguy hiểm.

Đối phó với trẻ em hoặc thú cưng

Trên xe có trẻ em khóc, đòi hỏi hoặc quậy phá, thú cưng thả rông ở ghế trước hoặc ghế sau đều khiến người lái phải đau đầu. Việc mang theo trẻ em, thú cưng trên xe đôi khi khiến người lái bị phân tâm. Đây có thể là nguyên nhân gây ra va chạm không đáng có trên hành trình lái.

Điều chỉnh điều hòa nhiệt độ hoặc âm thanh

Việc điều chỉnh hệ thống điều hòa ô tô, lựa chọn bài hát hoặc danh sách phát, kênh radio, tăng giảm âm lượng,… khiến người lái phải rời mắt khỏi vô lăng. Tuy nhiên trong thời gian ngắn ngủi đó, nếu có người hoặc phương tiện cắt ngang, người điều khiển không thể kịp thời quan sát tình huống và xử lý. Điều này có thể phát sinh sự cố nghiêm trọng cho cả người lái lẫn phương tiện đang tham gia giao thông.

Ăn uống trên xe

Một nghiên cứu đã cho thấy ăn uống khi đang lái xe ô tô có thể khiến tăng tỷ lệ tử vong lên tới 80%. Việc ăn uống trên xe, nhất là khi đang điều khiển vô lăng để lái xe có thể gây ra mọi loại xao nhãng. Tay cầm thức ăn, tâm trí và mắt nhìn phải để ý món ăn khiến người lái xe khó nhận thức được diễn biến trên hành trình.

Trang điểm, hút thuốc

Việc trang điểm trên xe khiến người lái đôi khi phải buông 1 tay khỏi vô lăng hoặc dời tầm mắt nhìn vào gương. Điều đó khiến người lái bị phân tâm khi lái xe, dẫn đến không thể kiểm soát được tình hình.

Khi hút thuốc, việc châm thuốc, hút hay nhả khói, gảy tàn thuốc vào gạt tàn đều khiến tầm mắt của người lái không thể tập trung vào con đường phía trước. Lúc này, chủ xe thiếu sự tập trung chú ý, dẫn đến không kịp quan sát và xử lý tình huống, dễ xảy ra va chạm với các phương tiện khác.

Cảm xúc của người lái

Một trong những yếu tố gây mất tập trung khi lái xe điển hình là cảm xúc của người lái. Người điều khiển xe đang trong trạng thái tức giận, bực bội hay kích động có thể làm tăng nguy cơ gặp tai nạn cao gấp 10 lần.

Ở các nước có hệ thống giao thông đường bộ phức tạp, thường xuyên tắc đường, thời tiết khắc nghiệt như Việt Nam, tâm trạng người lái xe sẽ dễ bị ảnh hưởng. Chỉ một sự khó chịu nhỏ cũng dễ khiến người lái mất tập trung, dẫn đến những sự cố nghiêm trọng.

Những giải pháp tránh mất tập trung khi lái xe

Để ngăn chặn nguy cơ mất kiểm soát dẫn đến những sự cố nghiêm trọng, người lái cần nắm rõ những giải pháp tránh mất tập trung khi lái xe để phòng và xử lý tình huống kịp thời.

Trước khi lái xe

• Người lái nên thực hiện các cuộc gọi hoặc gửi tin nhắn trước khi xuất phát. Điều này giúp chủ xe tập trung hơn vào tay lái, tránh mất thời gian để ý điện thoại.
• Đặt chế độ “không làm phiền” cho điện thoại trước khi lên đường. Những công việc qua cuộc gọi hay tin nhắn nên được xử lý sau khi kết thúc hành trình.
• Cần hoàn thành việc trang điểm, chuẩn bị trang phục chỉnh tề trước khi đi. Tránh việc vội vàng, phải trang điểm hay chỉnh lại quần áo khi đang lái xe, dẫn đến mất tập trung vào tay lái.
• Điều chỉnh hệ thống điều hòa, âm thanh, giải trí, công cụ điều hướng trước khi xuất phát. Những hệ thống trên nên được khởi động trước khi bắt đầu hành trình.
• Dọn dẹp các vật dụng nhỏ trong khoang lái để tránh bị phân tâm.
• Chuẩn bị ghế ngồi riêng cho trẻ em hoặc thú cưng nếu mang theo. Điều này sẽ giúp người lái an tâm, đồng thời giữ an toàn cho trẻ em khi gặp sự cố hay tai nạn nghiêm trọng.
• Tuyệt đối không lái xe khi đang tức giận, mệt mỏi, khó chịu trong người. Việc lái xe khi cảm xúc không ổn định dễ khiến người lái bị xao nhãng tâm lý, dẫn đến những hành động bộc phát.
• Tuyệt đối không sử dụng rượu bia, chất kích thích. Chất kích thích trong đồ uống có cồn sẽ tác động đến hệ thần kinh và các cơ, khiến người lái không tỉnh táo, mất ý thức, khó kiểm soát được tay lái.
• Ngủ đủ giấc trước khi bắt đầu chuyến đi xa giúp chủ phương tiện tránh được tình trạng buồn ngủ, đặc biệt là khi phải đi đường dài.

Khi đang lái xe trên đường

• Giữ 2 tay luôn cầm vô lăng, tầm mắt luôn nhìn vào con đường. Việc quan sát và giữ tập trung mọi lúc sẽ giúp người lái kiểm soát tốt tình hình, tránh các va chạm đột ngột.
• Tránh sử dụng điện thoại khi đang lái xe. Người lái nên tắt thông báo và để điện thoại ở chỗ khác.
• Tìm nơi đậu xe an toàn và dừng lại nếu muốn ăn uống khi đói, khát, buồn ngủ. Việc đảm bảo sức khỏe khi lái xe là điều rất quan trọng. Người lái ăn uống khi đang điều khiển phương tiện sẽ rất dễ phân tâm khỏi hành trình lái.
• Kiểm tra gương chiếu hậu sau mỗi 5-8 giây. Chủ xe nên để ý hành khách ngồi sau, đặc biệt là trẻ em và chó mèo để tránh sự cố bất ngờ, dẫn đến mất tập trung vào tay lái.
• Dừng/đỗ xe vào lề đường khi cần xử lý các vấn đề cấp thiết như gọi điện thoại, nhắn tin, tra cứu chỉ dẫn đường đi, lấy vật dụng khác trên xe,…
• Không chạy xe liên tục trong thời gian dài quá 4 giờ, dừng xe nghỉ ngơi khi cần thiết. Việc nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp người lái lấy lại sức khỏe nhanh chóng và tiếp tục cuộc hành trình an toàn.

Để tránh xao nhãng, mất tập trung khi lái xe có thể áp dụng 5 nguyên tắc lái xe an toàn nổi tiếng của Smith System là A.G.K.L.M – “All Good Kids Love Milk” (Mọi đứa trẻ ngoan đều thích sữa).

A – Aim high in steering – Nhìn xa hơn về phía trước: Không nên chỉ nhìn xuống phần đường trước đầu xe hay nhìn chằm chằm vào xe phía trước mà cần có tầm nhìn xa hơn về phía trước để dễ dàng phán đoán, nhanh chóng nhận biết và kịp thời xử lý nếu có tình huống bất ngờ xảy ra.

G – Get the big picture – Nhìn bao quát: Nên có góc quan sát càng bao quát, càng tổng thể càng tốt. Điều này sẽ giúp dự đoán được những tình huống, nguy hiểm tiềm ẩn có thể xảy ra để đưa ra phương hướng xử lý phòng tránh kịp thời.

K – Keep your eyes moving – Quan sát linh hoạt: Không nên chỉ tập trung phía trước mà còn cần quan sát cả hai bên hông xe qua gương chiếu hậu. Điều này giúp kiểm soát tốt hơn không gian mà xe di chuyển, nhận biết nhanh nếu có xe phía sau đang muốn vượt.

L – Leave yourself an out – Để lại khoảng thoát: Nên giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước cũng như xe chạy hai bên. Cố gắng luôn chừa lại lối thoát để đủ không gian hay thời gian để xử lý nếu xảy ra sự cố bất ngờ.

Xem chi tiết: Kinh nghiệm, lưu ý khi lái xe trên cao tốc

M – Make sure they see you – Luôn đảm bảo các tài xế xe khác thấy xe bạn: Trong các tình huống như xin vượt, chuyển hướng, rẽ, nhập làn… hãy luôn bật đèn tín hiệu và bấm còi xe để các lái xe khác thấy xe bạn và chủ động nhường đường. Nhất là trước khi vượt hay bắt buộc chạy song song cạnh xe lớn phải chắc chắn rằng lái xe nhìn thấy xe bạn, tuyệt đối không ở lâu trong vùng mù của xe khác.

Tập trung khi lái xe là nguyên tắc mà người lái nào cũng cần tuân thủ để đảm bảo an toàn cho chính mình và hành khách trên xe. Nắm rõ các yếu tố gây mất tập trung khi lái xe và giải pháp khắc phục sẽ giúp chủ xe phòng tránh và xử lý kịp thời khi có sự cố xảy ra.

Lái xe không đơn giản chỉ là lên xe và lái. Lái xe là bạn đang nắm giữ sự an toàn của chính mình cũng như nhiều người khác. Do đó hãy là người có trách nhiệm.

Lái xe MEKONG – Trung tâm Đào tạo và Sát hạch lái xe đường bộ uy tín nhất TP.HCM

Sở hữu bằng lái xe là một việc bắt buộc với mọi công dân Việt Nam nếu muốn điều khiển phương tiện giao thông trên đường. Vì vậy, nếu bạn dự tính học bằng lái xe trong tương lai, nhưng chưa biết trung tâm đào tạo nào tốt, đừng ngần ngại liên hệ ngay Trung tâm giáo dục nghề nghiệp MEKONG để hưởng trọn những ưu điểm tuyệt vời như:

• Mức giá cạnh tranh, công khai minh bạch và đảm bảo không phát sinh bất kỳ chi phí nào.
• Đội ngũ giáo viên chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, giúp quá trình truyền đạt kiến thức dễ hiểu nhất và phù hợp với từng khả năng học viên.
• Linh hoạt điều chỉnh bài giảng theo tốc độ học, và tạo điều kiện học lý thuyết song song thực hành, giúp học viên an tâm tham dự kì thi với kết quả cao nhất.
• Có thể sắp xếp giờ học linh động theo thời gian rảnh của học viên.
• Cam kết tỷ lệ đậu lấy bằng cao.

Liên hệ ngay với Trung tâm GDNN Mekong để được hỗ trợ tư vấn Khóa học thi bằng lái xe ô tô chi tiết, qua Hotline: (028) 9999 3739.

Địa chỉ liên hệ Trung tâm GDNN Mekong:

• Cơ sở: 158/46 Hoàng Hoa Thám, Phường 12, Q. Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh
• Sân sát hạch: 2244/10 Quốc lộ 22, Xã Tân Hiệp, Huyện Hóc Môn, Tp. Hồ Chí Minh
• Điện thoại: (028) 9999 3739
• Email: contact@laixemekong.com
• Website: www.laixemekong.com